تحقیقات جدید حجامت در آلمان

طی سال های اخیر و به دنبال تجدید حیات حجامت به عنوان یک شیوه ی درمانی، پزشکان و متخصصان متعددی درمورد آن تحقیق و اظهار نظر کرده اند که در این جا تنها دو مورد به عنوان نمونه ذکر می شود :

نقش حجامت در درمان عوارض جانبازان شیمیایی

آقای دکتر کدیور فوق تخصص در جراحی قلب و عروق می گوید :

"خود من موقع جنگ ایران و عراق در سال 1363 در مجروحین عزیز شیمیایی شده با گاز خردل و ادم حاد ریوی و تورم شدید نسوج اندام مختلف، عمل حجامت را توام با انداختن زالو به اندام های مبتلا به کار بردم و نتیجه موفقیت آمیز بود.

در جنگ ویتنام نیز عمل حجامت در مجروحین و مبتلایان به ادم حاد ریوی حاصل از  DIOXINS (عامل نارنجی ) نجات بخش بوده است."

چگونه می توان شیوه ی درمانی حجامت را به دلیل اینکه متعلق به دوران قرون وسطی است، نادیده گرفت و از کاربرد آن صرف نظر کرد؟ در صورتی که می تواند در کوتاه ترین زمان ممکن، بدون ایجاد عوارض جانبی و هزینه ی گران و وقت گیر باعث بهبود بیماری در یک مرحله شود.

تحقیقات جدید حجامت در آلمان

یوهان آبل (JOHANN ABELE ) پزشک آلمانی در کتاب خود با عنوان " حجامت شیوه ی درمان آزمون شده " که در سال 1997 چاپ شده، در مورد حجامت می گوید:

"من اعتقاد راسخ دارم که نه تنها امروز بلکه برای همیشه،‌ امر حجامت را در درمان بیماری ها نباید نادیده گرفت. حجامت پدیده ای است که در خود تنظیمی کردن عملکرد بدن انسان دخالت دارد. امری که هرگز با روش های دیگر نمی توان آن را جایگزین کرد... مطالعات ما نشان می دهد که در آلمان می توان 75 درصد بیماری ها را با شیوه های درمان طبیعی از جمله حجامت مداوا کرد. "

وی در کتاب خود از بیمارانی نام می برد که تنها با یک بار حجامت بیماری چندین ساله شان بهبود یافته است و می افزاید:

" جان کلام اینکه چگونه می توان شیوه ی درمانی حجامت را به دلیل اینکه متعلق به دوران قرون وسطی است، نادیده گرفت و از کاربرد آن صرف نظر کرد؟ در صورتی که می تواند در کوتاه ترین زمان ممکن، بدون ایجاد عوارض جانبی و هزینه ی گران و وقت گیر باعث بهبود بیماری در یک مرحله شود."

وی ضمن مقایسه حجامت با سایر روش های درمانی اظهار می دارد :

" پزشکی که با اثرات و کاربرد بادکش و حجامت در درمان بیماری های گوناگون آشناست، در برخورد با هر نوع بیماری بدون تردید،‌ ابتدا در اندیشه ی انجام حجامت است و بعد درمان های دیگر، زیرا در شرایط امروزی و با تعدد مراجعات، عملا ثابت شده که بادکش و حجامت آسان ترین و سریع ترین روش درمان است. "

یوهان آبل در کتاب خود به بررسی و تحقیق در مورد اثرات حجامت در مواضع مختلف بدن پرداخته است که در این قسمت بطور خلاصه به بیان برخی از نتایج تحقیقات وی می پردازیم:

الف ـ حجامت در ناحیه سه گوشه ی شانه:

از این ناحیه تمامی آسیب و التهابات سر را می توان معالجه نمود. همچنین حجامت در این نقطه موجب درمان التهاب حلق و عفونت لوزه می شود. حجامت در این ناحیه برای درمان EPICONDILITIS(التهاب استخوان بازو) و درد و تورم مفاصل  موثر است و موجب تسریع گردش خون در غده ی تیروئید می شود... کسانی را که دچار افسردگی بوده و خلق و خوی مساعدی ندارند، باید در این ناحیه تحت ماساژ و بادکش قرار داد.

فردی که به مدت 4 هفته دچار TONSILITIS (التهاب لوزه) و اکستراسیستول* بود و حتی با مصرف آنتی بیوتیک های زیاد بهبود نیافته بود ، یک روز بعد از حجامت در ناحیه ی سه گوشه ی شانه، به آرامش و بهبودی قلب خود دست یافت و یک هفته پس از آن ، عفونت وی برطرف شد.

ب ـ ناحیه ی صفرا و کبد:

حجامت در این ناحیه عبور صفرا در مسیر خود را تسهیل می کند و در مورد سندرم POST CHOLECYSTECTOMY (برداشتن کیسه ی صفرا ) سریعا موجب بهبودی می شود که کمتر روش درمانی از این نظر با حجامت قابل مقایسه است. حجامت دراین ناحیه هم چنین اثرات درمانی بر آب مروارید و سینوزیت مزمن  دارد.

ج ـ ناحیه ی ریه :

حجامت در این ناحیه موجب تسهیل گردش خون ریوی و آسان شدن عملکرد قلب شده و در مواردی مثل برونشیت، آسم و نیز عفونت ریه موثر است. کسانی که دچار عفونت های ریه هستند، با حجامت مداوا می شوند . تجربیات BOCHMANN-HUFELAND حاکی از موثر بودن حجامت در مبتلایان به پنومونی(ذات الریه) با تب بالا می باشد.

د ـ ناحیه ی کلیه و مثانه :

بعد از حجامت ناحیه ی صفرا، مهم ترین نقطه برای پاکیزه کردن بدن از مایعات مضر ، این ناحیه است. حجامت در این ناحیه انسداد در لوله های گلومرولار را برطرف می سازد و در نتیجه بیماری های کلیه  و بسیاری از بیماری های مرتبط با عملکرد کلیه ها درمان می شوند. برخی دیگر از اثرات درمانی حجامت در این ناحیه عبارتند از : اکلامپسی، آسم  و داغ شدن بدن هنگام یائسگی.

ه ـ ناحیه ی لگن خاصره کوچک و تخمدان ها :

برخی از اثرات حجامت در این ناحیه عبارتند از : تنظیم سیستم مثانه و کیسه ی صفرا ، تقویت جریان خون در لگن کوچک و تقویت غدد جنسی ، بهبود  آرتروز  کمر و‌ باسن و زانو ،‌ درمان ناراحتی های دوران یائسگی  ، فشار خون بالا ، دیسمنوره  (قائدگی دردناک) و آمنوره(قطع شدن خون حیض)، بیماری های پروستات  ، هموروئید .

و ـ ناحیه ی کنترل فشار خون بالا:

حجامت در این نقطه برای رفع درد کمر و فشار خون بالا مطلوب است. معمولا فشار خون بین 30-10 میلی متر جیوه کاهش می یابد و برای ماه ها بدون تغییر می ماند. لذا داروی مصرفی بیمار را می توان کم کرد. هم چنین با انجام حجامت در این ناحیه معمولاً سرگیجه ، وزوز گوش  و مشاهده ی اجسام فنری در جلوی چشم رفع می شوند.

دکتر یوهان آبل در کتاب خود هم چنین به بیان و توضیح موارد متعددی از بیمارانی که با حجامت درمان شده اند پرداخته که توضیح همه ی آنها در این جا میسر نمی باشد و علاقمندان می توانند به ترجمه ی این کتاب مراجعه کنند.

پی نوشت :

*اکستراسیستول: ضربه ی زودرس در ریتم بطن یا دهلیز قلب که ارتباطی با ریتم معمولی آن ندارد و به علت پیدایش تحریک در بعضی از قسمت های قلب در خارج از گره های آن تولید می شود.

دکتر رضا منتظر- عضو هیئت علمی موسسه ی تحقیقات حجامت ایران

تاریخچه ی حجامت در ایران

حجامت در ایران جایگاهی ویژه در فرهنگ مردم داشته و به عنوان سنتی موکد، جزء اعتقادات مردم بوده است. بزرگسالان خود حجامت کرده و در بهار کودکان خود را ملزم به انجام حجامت می کرده اند.

مردم بر اساس توصیه ی رسول خدا (ص) که فرمود : "بهترین عید، عید حجامت است" ، روز مشخصی از سال را برای این کار تعیین می کردند.

ابوعلی سینا در کتاب قانون، حجامت را از ارکان درمان محسوب کرده و تقریباً‌ برای درمان تمام بیماری ها حجامت و بادکش (CUPPING) را تجویز کرده است. وی می گوید :

"اگر حجامت بین دو کتف انجام گیرد، فوائد زیر را در بردارد: گرانباری دو ابرو و سنگینی پلک ها را از بین می برد و گرمی چشم را رفع می کند، چرک کنار چشم را از میان برمی دارد وبوی بد دهان را می زداید. اگر حجامت بر یکی از دو رگ پشت گردن انجام شود، در زدودن حالت لرزه در سر و برای رخسار، گوش ها و چشم ها، گلو و بینی فوائدی در بردارد.

حجامت بر ساق پا خون را تصفیه می کند و اگر خون حیض بند آمده باشد ( آمنوره) آن را باز می کند. حجامت در زیر زنخ (چانه) برای دندان ها،‌ رخسار و گلو مفید است و دماغ و آرواره ها را تصفیه می کند.

حجامت ناحیه ی کمر، برای رفع دمل ها و جوش های ران سودمند است و برای نقرس، بواسیر، پاغر( ستبر شدن ساق پا )، بادهای مثانه و رحم و خارش پشت فایده دارد.

حجامت اگر در پایین زانو انجام شود، جهت دمل های بدخیم و زخم های مزمن در ساق و پا فایده دارد. حجامت بر قوزک پا برای بند آوردن خون حیض، عرق النساء (عصب سیاتیک ) ونقرس مفید است. "

زکریای رازی حجامت را به عنوان روش درمانزکام و آلرژی معرفی کرده و می گوید:

" اما کسانی که رنج آنان از این بیماری افزون باشد، یعنی بدین گونه که سوراخ های بینی بسته شده و خارش داشته باشد و عطسه فراوان گردیده و آب از بینی فرو ریزد، باید از داروهایی که قبلاً معرفی کردم و نیز از راه رفتن و عرق کردن در حمام و حجامت از ناحیه ی پشت استفاده کنند. "

حکیم جرجانی نیز در کتاب ذخیره ی خوارزمشاهی که اولین و مهم ترین کتاب طب سنتی به زبان فارسی است، فصل مشخصی را به حجامت اختصاص داده و پیرامون قواعد و زمان مناسب آن سخن می گوید.

لذا به خاطر تاکید پیامبر اکرم و ائمه ی معصومین علیهم السلام بر انجام حجامت و استفاده ی فراگیر طبیبان مشهور قدیمی از این شیوه ی درمانی، مردم ایران جایگاه ویژه ای برای آن قائل بودند، طوری که دکتر پولاک، طبیب ناصرالدین شاه در کتاب خود با عنوان " ایران و ایرانیان" که در سال 1865 در آلمان منتشر شد، می گوید:

" بین دو استخوان کتف اکثر ایرانیان، شیارهایی به چشم می خورد. در بدو امر خیال می کردم این ها آثار ضربه های چوب باشد. تا این که دیدم ضربه ی چوب را فقط بر کف پا می زنند و از این لحظه متوجه اثر حجامت شدم. جریان حجامت کردن در سراسر مشرق زمین یکسان است و همان است که در مصر قدیم رایج بوده است. به خصوص اغلب حجامت را در مورد کودکان به کار می برند.

غیر از بین دو کتف در سایر قسمت های بدن نیز حجامت می کنند، از جمله در پشت استخوان خاجی (حجامت کمر)، مفاصل، روی طحال و ... .

در اینجا ناگزیر از اعتراف به این مطلبم که من در مدت 30 سال اقامتم در ایران جز دو مورد، هیچ نتیجه ی زیانباری از حجامت ندیدم و در این دو مورد هم دلاک را متهم می کردند که ابزار کثیف به کار برده است."

لازم به ذکر است که تحقیقات اخیر نشان داده است که حجامت موجب تقویت سیستم ایمنی می شود و این مسئله به خصوص در مورد کودکان که مستعد ابتلا به انواع امراض عفونی هستند حائز اهمیت است. زکریای رازی نیز در کتاب خود با عنوان جدری و حصبه توصیه می کند، اطفال جهت پیش گیری از ابتلا بهآبله حجامت شوند که این خود نشان از اعتقاد اطبای سنتی برنقش ایمنی زای حجامت است .

اما حادثه ی مهم در مورد حجامت در ایران ، مربوط به سال 1344 هجری شمسی است . در این سال و هم زمان با وضع قانون نظارت بر درمان ، به شکل گسترده ای با حجامت مبارزه شد و ژاندارم ها ، حجّام ها را در سراسر کشور دستگیر می کردند و بدین ترتیب این سنت درمانی پرسابقه بدون هیچ بررسی و تحقیق علمی، از روند رفتارهای سنتی جامعه خارج شد و تنها در مناطقی از کشور که تحت تسلط کامل دولت نبود، اجرا می شد و بالاخره به تناسب فراگیر شدن طب شیمیایی در سراسر جهان و نفوذ فرهنگ استعماری در جوامع مختلف که همراه با زدودن باورهای دینی و فرهنگی جوامع بود، حجامت منسوخ شد و روش های درمان دینی و سنتی از رفتارهای اجتماعی حذف گردید و نسل های جدید نیز به تدریج آن را فراموش کردند.

تا اینکه در سال 1364 در جمعی که به انگیزه ی کشف یک روش درمانی ساده ، ارزان و فراگیر تشکیل شده بود تا از طریق آن بتوان بخش عمده ای از مشکلات درمانی مردم جهان را درمان کرد، سنت درمانی حجامت پیشنهاد و مورد توجه قرار گرفت و علیرغم جوّ فرهنگی و اجرایی نامناسب پیرامون حجامت، اطلاعات مربوط به آن سامان دهی و ابزارهای اجرایی آن متناسب با شرایط روز طراحی گردید و پس از طی مراحل مقدماتی پژوهشی در سال 1369 در قالب موسسه تحقیقات حجامت ایران به ثبت رسید.

به تدریج پزشکان عضو این موسسه شده و با مبانی و آثار درمانی حجامت آشنا شدند. سپس تعدادی از این پزشکان تحقیق پیرامون حجامت را موضوع پایان نامه ی خود قرار دادند. بعد از به دست آمدن نتایج علمی این پایان نامه ها، سایر پزشکان به صورت روز افزون به عضویت موسسه ی تحقیقات حجامت ایران درآمدند که این روند همچنان ادامه دارد.

به دنبال رواج انجام حجامت در مطب پزشکان و عدم وجود دیدگاه شفاف و واقع بینانه پیرامون آن در دستگاه اجرایی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، بخشنامه هایی مبنی بر ممنوعیت حجامت صادر و موجب برخوردها و ایجاد مشکلاتی گردید که منجر به تشکیل 7 پرونده قضایی علیه مجریان حجامت و محققین آن شد و تعداد زیادی از پزشکان نیز به دادگاه فراخوانده، ولی اکثرا تبرئه شدند.

سرانجام به دنبال خلاف شرع شناخته شدن بخشنامه های وزارت بهداشت و ابطال آنها توسط دیوان عدالت اداری، انجام حجامت در کشور رسمیت کامل یافت و به عنوان آخرین خبر، وزارت بهداشت نیز اعلام آمادگی کرده است تا برای پزشکان پروانه ی انجام حجامت صادر نماید .

دکتر رضا منتظر- عضو هیئت علمی موسسه ی تحقیقات حجامت ایران

حجامت از دید یک محقق طب اسلامی

یک متخصص داخلی گفت: حجامت می‌تواند بین انرژی هایی که در بدن است تعادل ایجاد کند و اثرات کوتاه مدت و بلند مدت دارد اما معمولاً اثرات آن در دراز مدت مشاهده می‌شود، روزهای 12 تا 15 قمری برای انجام حجامت توصیه شده به جز دی ماه که انجام حجامت در آن ممنوع شده است.

به گزارش فارس ، حجامت به دو صورت خشک و تر انجام می‌شود و حجامت خشک در اصلاح همان بادکش‌گذاری است همچنین نوع تر حجامت همراه با خون‌گیری است که حداقل 10 تا 200 سی سی خون از بدن گرفته می‌شود.

در کتاب ”طب‌الرضا”‌ آمده است که «حجامت را بر اساس ”سن، روز”‌ می‌توان انجام داد یعنی اینکه یک فرد 20 ساله می‌تواند هر 20 روز یک بار حجامت را انجام دهد» ولی بهترین زمان حجامت اردیبهشت ماه است. ائمه اطهار(ع) توصیه می‌کردند که حداقل سالانه 6 بار و حداکثر 18 بار حجامت انجام شود.

سید‌علی ابوالحبیب متخصص داخلی در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبری فارس «توانا»، اظهار می‌دارد: حجامت یک روش پزشکی توصیه شده از جانب خداوند است و در آسمان هفتم در شب معراج به پیامبر(ص) توصیه شد که حجامت را انجام دهد.

*حجامت موجب صحت بدن می‌شود

””””””””””””””””””””””””””””

به گفته وی، حجامت تخلیه خون است؛ با انجام حجامت مقداری از خون را می‌گیرند و از بدن خارج می‌کنند و انرژی‌های مؤثر در کارکرد بدن را تنظیم می‌کنند که موجب بروز آرامش اعصاب می‌شود. به فرموده امام رضا (ع) انجام حجامت باعث زیاد شدن عقل می‌شود و حجامت به عنوان یک روش درمانی مفید نام برده شده است.

این محقق طب اسلامی می‌گوید: حجامت موجب صحت بدن می‌شود و می‌تواند نزله‌های بدن را به حال تعادل برساند و طبع بدن را متعادل کند. حجامت دارای طبع سرد و تر است و به افرادی که دارای مزاجی گرم و سرد هستند، توصیه می‌شود که حجامت انجام دهند چرا که باعث خنک شدن بدن آنها می‌شود.

ابوالحبیب اضافه می‌کند: حجامت دارای دو دسته اثرات درازمدت و کوتاه مدت است. اثرات کوتاه مدت آن باعث پاکسازی سطوح بدن می‌شود و اثرات دراز مدت آن، بدن را از سطح یا عمق پاکسازی می‌کند و تمام اخلاط را می‌تواند پاکسازی کند و افرادی که دارای خلط دم و سودا و صفرا هستند، حجامت برای آنها مفید است.

*حجامت تمام اخلاط بدن را تنظیم می‌کند

””””””””””””””””””””””””””””””””””

وی می‌افزاید:

حجامت در فصل بهار اثر بیشتری دارد به دلیل اینکه در فصل بهار اخلاط بدن تهییج و تحریک می‌شود و به عبارتی دیگر اخلاط در درون بدن از خانه و لانه خود خارج شده و به بیرون کشیده می‌شود. فصل بهار خود به خود اخلاط را زیر و رو می‌کند و حجامت می‌تواند همه اینها را پاکسازی کند. انجام حجامت در فصل بهار بهتر از سایر فصل‌هاست

این محقق طب اسلامی بیان می‌دارد: انجام حجامت و تعداد دفعات انجام آن بستگی به مزاج افراد دارد، افرادی که دارای مزاجی گرم هستند از فرمول سن‌روز یعنی به میزان سن فرد می‌توان حجامت انجام داد. یعنی یک فرد 20 ساله می‌تواند هر 20 روز یک بار حجامت کند و یک فرد 30 ساله می‌تواند هر 30 روز یک بار حجامت کند.

ابوالحبیب می‌گوید: این قانون برای صفراویان نیز مفید است اما اشخاصی که دارای طبع سرد هستند مانند بلغمی‌ها و سوداوی‌ها می‌توانند در سال 3 نوبت حجامت کنند. یک نوبت در اردیبهشت، یک نوبت در آخر خرداد و یک نوبت در اواسط پاییز می‌توانند آن را انجام دهند.

وی بیان می‌دارد: بهترین روزهای انتخابی برای حجامت در طول ماه، روزهای دوازدهم تا پانزدهم قمری به جز دی ماه که انجام حجامت در آن ماه ممنوع اعلام شده است و روزهای دوازدهم، هفدهم، نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم هر ماه قمری بهترین زمان برای انجام حجامت است.

این محقق طب اسلامی اضافه می‌کند: به عبارتی دیگر روزهای فرد ماه‌های قمری روزهای مناسبی برای انجام حجامت است. زمان انجام حجامت در طول شبانه‌روز از اهمیت زیادی برخوردار است و بهترین ساعات، مربوط به طلوع و غروب آفتاب است.

*بادکش حرارت بدن را بالا می‌برد

””””””””””””””””””””””””””

ابوالحبیب می‌گوید: 2 نوع حجامت خشک (بادکش) و حجامت تر (خراش) داریم که در حجامت تر خون‌گیری انجام می‌شود. البته هر کدام از این حجامت‌ها دارای خواص خاصی است. حجامت خشک یا بادکش حرارت بدن را بالا می‌رود که برای افراد سردمزاج مفید است و حجامت تر برای افراد گرم‌مزاج مفید است که حرارت بدن را کاهش می‌دهد.

وی معتقد است: زمانی که یک لیوان برای حجامت بر بدن فرد گذاشته می‌شود واکنش‌های شیمیایی خاصی اتفاق می‌افتد و آنزیمی در زیر لیوان تولید می‌شود که این آنزیم در سراسر بدن پخش می‌شود و از غلیظ شدن خون، سکته مغزی و قلبی پیشگیری می‌کند.

این محقق طب اسلامی تصریح می‌کند: حجامت دفاع ایمنی بدن را افزایش می دهد. در واقع می‌توان گفت که بادکش‌ها باعث افزایش دفاع ایمنی بدن می‌شود. از نظر اطباع طب سوزنی انجام حجامت یا حتی بادکش می‌تواند مدار‌های انرژی و چاکراه‌های مربوط به انرژی را تحریک و تنظیم کند.

*بادکش خون را در سراسر بدن به جریان در می‌آورد

””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

ابوالحبیب می‌افزاید: حجامت می‌تواند بین انرژی‌هایی که در بدن است، تعادل ایجاد کند و سیستم گردش خون را به حرکت در می‌آورد و افرادی که کم‌خون هستند، می‌توانند در نقاط مختلف بدن بادکش انجام دهند به دلیل اینکه باعث می‌شود خون در سراسر بدن به حرکت در آید.

وی ادامه می دهد: حجامت از خستگی قلب پیشگیری می‌کند به دلیل اینکه خون را رقیق می‌کند و قلب به راحتی می‌تواند خون را به سراسر بدن پمپاژ کند. حجامت در مدت کوتاه می‌تواند برای افراد دموی و صفراوی اثر خود را به خوبی نشان دهد اما معمولاً حجامت‌ها اثرات دراز‌مدت دارند که در چند هفته یا چند ماه بعد می‌توان اثرات آن را مشاهده کرد.

این محقق طب اسلامی می‌گوید: حجامت می‌تواند هورمون‌های بدن را تنظیم کند و افرادی که دارای چربی خون و کلسترول بالایی هستند، می‌توانند حجامت انجام دهند البته نباید انتظار داشته باشیم که همان روزی که حجامت انجام می‌دهیم چربی خون و کلسترول آن کاهش پیدا کند. چربی‌های بد از طریق حجامت کاهش می‌یابد البته حجامت در روزهای جمعه ممنوع اعلام شده است ولی این ممنوعیت مطلق نیست و اگر کسی هم ظهر جمعه بنا به تشخیص پزشک نیاز به حجامت داشته باشد می‌تواند آن را انجام دهد.

*حجامت خون را پاکسازی می‌کند

””””””””””””””””””””””””””””

ابوالحبیب بیان می‌دارد: حزیران یکی از ماه‌هایی است که انجام حجامت در آن توصیه شده است که هفتم تا چهاردهم حزیران بهترین زمان برای حجامت است. حجامت برای افرادی که خونشان زیاد و دارای فضولات زیادی است، می‌تواند مفید باشد. افرادی که دارای ضایعات پوستی و جوش هستند نیز حجامت برای آنها مفید است. افرادی که دارای فشار خون بالا هستند، می‌توانند از حجامت استفاده کنند به دلیل اینکه می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود.

***مضرات حجامت

””””””””””””””””

وی تصریح می کند: افرادی که دارای هموگلوبین پایین هستند مانند هموگلوبین 6 یا 7 یا زنانی که در دوره قاعدگی هستند و افرادی که عمل‌ها یا جراحی سخت انجام داده‌اند همچنین هموفیلی‌ها نباید حجامت را انجام دهند به دلیل اینکه موجب بروز خطراتی برای آنها می‌شود.

---

باشگاه کاربران تبیان

قبل و بعد از حجامت باید ...

الف - خوراک قبل و بعد از حجامت:

ائمه‏ى معصومین(ع) در احادیث خود به خوراک مناسب براى قبل و بعد از حجامت اشاره فرموده‏اند که در اینجا برخى از آن‏ها را بیان مى‏کنیم :

1- در روایتى از عبدالملک نوفلى آمده که بر امام صادق(ع) وارد شدم. در دست ایشان انارى دیدم. فرمود:

« انارى بیاور، چرا که من از هیچ چیز به اندازه‏ى شریک گرفتن در خوردن انار ناراحت نمى‏شوم. سپس حجامت نمود و امر فرمود که حجامت کنم و من نیز حجامت کردم. سپس انار دیگرى خواست...»

2- در روایت دیگرى حمیرى مى‏گوید: « به امام صادق‏(ع) نامه نوشتم و عرض کردم که من خون و صفرا دارم. زمانى که حجامت مى‏کنم، صفرا بر من غلبه مى‏کند و زمانى که حجامت را به تأخیر مى‏اندازم خون به من ضرر مى‏رساند. نظر شما در این مورد چیست؟

سپس حضرت به من نامه نوشت که حجامت کن و براى تاثیر حجامت ماهى تازه بخور. دوباره مسئله را سئوال کردم. ایشان نوشت حجامت کن و ماهى تازه با آب و نمک بخور. این کار را انجام دادم و سلامت یافتم.»

البته از متن حدیث چنین برمى‏آید که دستور مصرف ماهى  تازه براى چنین شخصى با وضعیت خاص خود بوده است نه براى همه‏ى مردم.

3- مرد دیگرى روایت مى‏کند که خدمت امام صادق‏علیه السلام بودم. حضرت، حجّام خواست و فرمود :

ابزار حجامت را بشوى و انارى خواست و میل فرمود و پس از این که از حجامت فارغ شد، انار دیگرى خواست و میل کرد و فرمود این کار مُرار (صفرا) را فرو مى‏نشاند.

4- امام حسن عسکرى‏ علیه السلام مى‏فرماید :

« بعد از حجامت انار شیرین میل کنید، چون انار خون را آرام مى‏کند و آن را در مسیر خود صاف مى‏گرداند.»

5- یک روز امام رضا علیه السلام فرمود :

« اى معتب، براى من ماهى تازه تهیه کن. می خواهم حجامت کنم. تهیه کردم. پس فرمود: اى معتب براى من سوپى درست کن. سوپ را براى ایشان درست کردم و حضرت از آن تناول فرمود.»

6- امام رضا علیه السلام در رساله‏ى ذهبیّه، فرمایش مفصّلى در مورد خوراک بعد از حجامت دارند که قسمتى از آن را در اینجا مى‏آوریم:

« پس از استحمام باید موضع فصد و حجامت را به وسیله‏ى پارچه‏ى کرکى یا ابریشمى یا دستمال نخى که لطیف و نرم باشد، بپوشانید. بعد یک حبه از تِریاق اکبر (نام یک داروى قدیم) به اندازه‏ى ماش میل کنید.

پس از حجامت و فصد، آب میوه بنوشید و اگر میوه نیست، شربت بالنگ مصرف کنید و در جایى که این امکانات وجود ندارد، بالنگ را زیر دندان بگیرید و روى آن جرعه‏اى آب نیم‏گرم بنوشید.

اما در فصل سرما باید سکنجبین عسلى  استفاده شود که این شربت شما را از بیمارى‏هاى خطرناک لقوه، برص، بهق و جذام به اراده‏ى خداوند ایمن خواهد داشت.

امام رضا (ع): سفارش مى‏کنم که پس از حجامت یا فصد، آب انار را با مکیدن آن بنوشید. مکیدن آب انار خون را زنده و تن را با نشاط خواهد ساخت.

پس از حجامت و فصد از خوردن غذاهاى نمک‏دار تا مدت 3 ساعت بپرهیزید، چون اگر این پرهیز مراعات نشود، بعید نیست که انسان به بیمارى جرب دچار شود...»

ب - پرهیز از حجامت به هنگام گرسنگى :

از مجموعه‏ى احادیث و روایات برمى‏آید که حجامت باید در زمان سیرى انجام شود و انجام آن به هنگام گرسنگى مضرّ است. از امام صادق‏علیه السلام روایت شده که:

« حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوّت‏بخش بدن است.»

حضرت صادق‏علیه السلام فرمود :

« از حجامت در حال گرسنگى بپرهیزید.»

حضرت هم‏چنین فرمود:

« بعد از خوردن طعام، با حجامت خون جمع مى‏شود و بیمارى دفع مى‏گردد. اما اگر قبل از خوردن غذا حجامت انجام شود، خون دفع می شود، ولى بیمارى در بدن مى‏ماند.»

ج - دعاى حجامت امام رضا علیه السلام :

امام رضا علیه السلام براى حجامت دعاى خاصى ذکر فرموده‏اند. این مطلب اهمیت همراهى درمان روحى و دعا درمانى با درمان‏هاى جسمى در طبّ اسلامى را اثبات مى‏کند. متن دعا چنین است :

« وقتى خواستى حجامت کنى، چهار زانو جلوى حجّام بنشین و بگو: اَعوذ بِالّلهِ الکَریم فى حِجامَتى مِنَ العَین فِى الدَّم وَ مِن کُلّ سوءِ وَ الاَعلالِ وَ الاَسقام وَ الاَوجاع وَ الاَمراض وَ اَسئَلُکَ العافِیةَ وَ المُعافاة وَ الشِّفاءِ مِن کُلّ داء.» (بحار، ج 62 ص 117)

یعنى: « در حجامت خود به خداوند کریم پناه مى‏برم از خونریزى و از هر ناراحتی، علت، سختى‏ و درد و مرضی و (خداوندا) از تو عافیت و اسباب عافیت و شفاى از هر بیمارى‏ را طلب مى‏کنم.»

د - پرهیز از مقاربت و هیجان‏هاى عصبى قبل و بعد از حجامت :

امام رضاعلیه السلام در رساله‏ى ذهبیّه مى‏فرماید :

« فصد و حجامت پس از عمل جماع خوب نیست. باید میان جماع و حجامت و فصد، حداقل دوازده ساعت فاصله باشد... پس از حجامت نباید بلافاصله به زنان نزدیک شد.

به علاوه مقرر است که انسان بعد از حجامت، از حرکت زیاد و خشم و هیجان بپرهیزد.»

منبع : کتاب "طب اسلامی، گنجینه تندرستی" ، تالیف دکتر رضا منتظر

www.tebyan.net

پرسش هایی از استاد حسین خیراندیش درباره حجامت

بسم الله الرّحمن الرّحیم

و صلّی الله علی محمّد و آله الطّاهرین  و لعنه الله علی اعدایهم اجمعین

1- چرا با وجودی که می گویید «حجامت» فایده های بسیاری دارد، اما برخی از پزشکان مخالفند؟

به نظر ما مخالفان هم حق دارند، چون از علم خودشان دفاع می کنند. هیچ پزشکی از ابتدا تا انتهای دوران تحصیل در دانشگاه، چه در دوره ی عمومی و چه در دوره ی تخصصی، حتی یک ساعت از یک واحد درسی درباره حجامت را نگذرانده است. پس علت اساسی مخالفت ها عدم آگاهی به موضوع می تواند باشد. همچنان که بسیاری از پزشکانی که اکنون حجامت می کنند، قبلاً از مخالفان این کار بودند. 

2- آیا پزشکان هم از «حجامت» استقبال کرده اند؟

هم اکنون 1600 پزشک عمومی و متخصص آموزش دیده با پروانه ی حجامت که توسط وزارت بهداشت تایید شده است، در سراسر کشور فعالیت می کنند که اگر هر کدام حداقل روزانه 10 نفر را حجامت کنند، در سال بیش از 4 میلیون نفر را حجامت می کنند. جالب این که بسیاری از بیماران و مراجعه کنندگان قبل از حجامت، در بالاترین سطوح تخصصی ویزیت شده اند و سپس به حجامت روی آورده اند. فقط تعداد پزشکانی که حجامت شدند و در موسسه پرونده دارند 5 هزار نفر هستند. به علاوه پزشکان بسیاری هم اهل حجامت شدن هستند که تشکیل پرونده نداده اند. 

3- تفاوت «حجامت» با فصد در چیست؟

حجامت یک تطهیر کلان است که کل ترکیبات بیوشیمی بدن را تنظیم می کند، ولی فصد (رگ زدن) بخشی از اندام را تحت درمان قرار می دهد.

4- «حجامت» در دیگر کشورها چه جایگاهی دارد؟

پس از این که جرقه ی کارهای علمی حجامت در ایران در سال 1364 زده شد، اولین کشوری که به شکل علمی این موضوع را دنبال کرد، کشور آمریکا بود و پزشکان زیادی در این خصوص به فعالیت پرداختند که ثمره ی آن تالیفات ارزشمندی درباره ی حجامت است.

دکتر ایلکی چرالی در آمریکا یک جلد و دکتر یوهان آبله در آلمان دو جلد (حجامت گرم و خشک و حجامت تر) کتاب وزین در این باره نوشته اند. در سوریه کتابی با عنوان دواءالعجیب کشف قرن بیستم، با امضای 33 متخصص طب کلاسیک به رشته ی تحریر در آمده و در کشورهای دیگری نیز کتاب های خوب و مقالات پرمحتوایی نوشته شده که برخی از آنها در موسسه ی تحقیقات حجامت ایران در حال ترجمه است.

در بسیاری از کشورها شیوع حجامت شتاب گرفته است. در دانشگاه الازهر مصر کارهای علمی خوبی انجام شده و در چین به شکل سیستماتیک این روش درمانی اجرا می شود. در بیمارستان های چین یک بخش درمان طب سوزنی ، یک بخش درمان از طریق حجامت، یک بخش داروهای گیاهی و یک بخش طب کلاسیک است.

5- یعنی معتقدید حجامت به عنوان یک سیستم در بخش های درمان کشور ما وارد شود؟

ما معتقدیم کار علمی درباره حجامت و سیستمی شدن این روش درمانی، کار درمان را بسیار کوتاه تر و هزینه ها را هم کمتر می کند.

 اگر یک صدم اعتبارات پژوهشی کشور در بخش درمان به تحقیقات حجامت و طب سنتی اختصاص یابد، معتقدیم نرخ درمان به یک صدم نرخ جاری کاهش پیدا می کند. این در حالی است که 20 درصد اعتبارات ملی به صورت مستقیم و غیرمستقیم صرف هزینه های درمانی می شود که رقم فاحشی است.

الان 70 درصد سهام داران عمده ی شرکت های دارویی دنیا، صهیونیست ها و اتفاقاً عمده ی مصرف کنندگان داروهای شیمیایی، مسلمانان هستند. 5/1 میلیارد، جمعیت مسلمانان است که روزانه میلیون ها دلار از این شرکت ها دارو خریداری می کنند و سیستم درمانی این کشورهای مسلمان از جمله ایران طوری طراحی شده که حتی یک روز نمی تواند دارو خریداری نکند، چون جان بیماران به خطر می افتد و از طرفی سیستم به شدت وابسته است.

اما ما می گوییم اگر حجامت جاری شود، هیچ دهی به ده دیگر وابسته نخواهد شد، چون درمان مستقل، با ابزار ساده و کارآیی فوق العاده ای است.

 6- سازمان انتقال خون از کسانی که حجامت می کنند یک سال خونگیری نمی کند و علت آن را احتمال عفونت می داند، در این خصوص چه توضیحی دارید؟

زخم حجامت بین 12 تا 24 ساعت ترمیم می شود. در 4 میلیون مورد حجامت تر در سال جاری و حتی سال های گذشته هنوز یک مورد عفونت گزارش نشده که این را متخصص و پزشک می تواند تشخیص دهد.

براساس تعریفی که سازمان بهداشت جهانی از نقش خراش در بدن کرده، در بحث خون گیری شش ماه دوران پنجره را تعیین کرده است. سازمان انتقال خون، اهدا کننده ای که حجامت کرده باشد را تا یک سال نمی پذیرد که ما معتقدیم این تعریف از خراش، مشمول حجامت نمی شود.

برای اثبات این قضیه حاضریم روی 500 نفر کار پژوهشی کنیم که از طریق حجامت آسیبی به بدن وارد نمی شود و خون را آلوده نمی کند، بلکه حتی بر اساس پژوهش هایی که انجام شده در کاهش فاکتورهای خونی که سلامت را به خطر می اندازند، فوق العاده موثر است.

7- آیا حجامت به بیماری های سخت نظیر مشکلات قلبی پاسخ می دهد؟

به هر حال مخالفت بدون تحقیق و از روی جهل به موضوع، ناسپاسی است و ضررهای آن متوجه مردم و جامعه می شود. هم اکنون نرخ سکته ی قلبی  در کشور را 43 درصد اعلام کرده اند، در حالی که حدیث معتبر داریم که می فرمایند: حجامت کنید قبل از این که قلیان خون، شما را بکشد.

ابوعلی سینا در این باره می گوید: هر کسی بر اثر سکته ی قلبی مرد تا 72 ساعت او را دفن نکنید، اگر درمانی داشته باشد «حجامت» است. حجامت قلب او را به کار می اندازد، لیکن مغز مرده است و عطسه آور بدهید، قلب و مغز به هم مرتبط و حیات به جان وی برمی گردد.

ما در تجربیات خودمان هزاران مورد بیماری قلبی با شکایت عروق کرونری و انسداد عروق داشتیم که با چند نوبت حجامت درمان کردیم. حالت اورژانسی هم وجود داشته که با کم کردن فواصل حجامت درمان صورت گرفته است. نکته ی آخر این که نمی توان اثرات مفید حجامت را انکار کرد و باید به دستورات رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و ایمه اطهار(علیهم السلام) توجه داشت. 

8- جناب آقای خیراندیش، بفرمایید با وجود شتاب علم در دنیای امروزی، می توانیم از "حجامت" به عنوان یک روش درمانی استفاده کنیم؟

هر روش درمانی که سابقه ی بیشتری داشته باشد، از نظر علمی معتبرتر به حساب می آید، زیرا تجربیات درمانی مثبت یا منفی به معنای حیات انسان ها یا اتلاف جان انسان هاست.

وقتی گفته می شود یک روش درمانی هزار ساله یا هفت هزار ساله، یعنی میلیاردها انسان در طول سال های متمادی، این روش درمانی را تجربه کرده اند و از آن بهره گرفته اند، بنابراین ما حق نداریم تجربیاتی را که به قیمت جان انسان ها تمام شده است، به راحتی زیر پا یا کنار بگذاریم.

این که برخی می گویند روش درمانی قدیمی به جرم قدیمی بودن منسوخ است، از نظر علمی استدلال غیرعقلایی و غیرعلمی است، زیرا اگر بخواهیم هر روشی را جایگزین کنیم، باید دوباره جان انسان ها را ملاک تجربه قرار دهیم تا بعد از سال ها بفهمیم این روش درمانی مفید هست یا خیر؟

9- در بین روش های طب سنتی، چه روشی می تواند برای درمان همواره مورد استفاده قرار گیرد؟

در بین مجموعه ی روش های طبی که شامل استفاده از گیاهان دارویی، داروهای معدنی و حیوانی و رفتارهای درمانی است، تنها رفتار استراتژیک، فراگیر و عمیق مورد استفاده در تمامی طول عمر از طفولیت تا کهنسالی، "حجامت" است که به منظور درمان یا پیشگیری انجام می شود.

انسان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ها می تواند با سالی حداقل یک یا دو مرتبه حجامت کردن، بسیار کمتر در معرض بیماری قرار گیرد و برای درمان به تناسب نوع بیماری، مزاج و طبع خود می تواند از یک نوع حجامت خاص به صورت حجامت گرم و خشک (بادکش) یا حجامت تر(خون گیری) استفاده کند.

در موسسه ی تحقیقات حجامت ایران بیش از40 طرح برای حجامت گرم و خشک و حدود 70 طرح برای حجامت تر طراحی شده و هم اکنون توسط پزشکان اجرا می شود.

بنابراین اولاً همه ی حجامت ها خون گیری نیست. ثانیاً میزان دفع خون نقش اساسی در درمان ندارد، به طوری که حتی با گرفتن تنها 3 سی سی خون می توانیم به درمان برسیم و بالاترین حجم خون در حجامت 30 تا 50 سی سی است و جریان خون بعد از آن قطع می شود.

پس نگرانی در مورد کاهش حجم خون بی مورد است. ضمن این که درمان به وسیله ی حجامت برای بیماری های مختلف فرق دارد. مثلاً حجامت بیمار مبتلا به سردرد میگرنی  با بیمار دیابتی  یا بیمار دارای دیسکوپاتی (بیماری های مربوط به دیسک) با بیمار سیاتالژی(مربوط به عصب سیاتیک) متفاوت است.

10- با اهدای خون، گردش خون بهتر انجام می شود و خون اهدا شده هم مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی که خون حجامت دور ریخته می شود؟ آیا خون ورید(اهدا شده) با خون حجامت تفاوتی دارد؟

در طرحی پژوهشی که در بیمارستان لقمان حکیم تهران انجام شد، فاکتورهای بیوشیمی موجود در خون وریدی(خون اهدا شده) را با خون حجامت، هم زمان مقایسه کردیم که تفاوت های فاحشی مشاهده گردید. طوری که فقط میزان کلسترول خون  حجامت، 5/2 برابر بیشتر از خون ورید بود، بنابراین برای کاهش میزان کلسترول خون، انجام حجامت بسیار مفید است.

هم زمان سم موجود در خون حجامت را با سم خون وریدی مقایسه کردیم که دریافتیم سم موجود در خون حجامت 23 برابر سم خون وریدی بود که با توجه به فراوانی مسمومیت های غذایی،  شیمیایی، آلرژیک  و تنفسی که بر اثر پراکندگی سرب و آلاینده های دیگر در محیط های صنعتی و عمومی و شهرهای بزرگ وجود دارد، حجامت برای مقابله با این تهدیدات جانی کافی است.

جالب است بدانید که پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، حضرت علی(علیه السلام) و امام صادق(علیه السلام) این موضوع را متذکر شده اند که "سم از هر کجا وارد بدن شود، از محل حجامت خارج می شود" یا "از موضع حجامت، چیزی جز سم دفع نمی شود".

11- آیا حجامت می تواند برای مجروحان و مصدومان شیمیایی، مفید باشد؟

ما کشوری هستیم که به اشکال مختلف در معرض تهاجم دشمن قرار داریم و جنگ های قرن بیستم به بعد جنگ های میکروبی و شیمیایی است که روش جدید پزشکی در مقابله با این جنگ ها هیچ راه جلوگیری ندارد.

در زمان جنگ تحمیلی، بسیاری از جانبازان شیمیایی که حتی به آلمان اعزام شدند در همان جا شهید شدند و الآن هم هر روز شاهد شهادت جانبازان شیمیایی هستیم.در حالی که ما تجربه کردیم کسانی که موقع شیمیایی شدن حجامت کردند به طور کلی ریه آنها پاک شد و متخصصان ریه ی ُبُرنش مشاور موسسه ی تحقیقات حجامت ایران می گویند: تنها کسانی از مرحله ی درمان ما خارج می شوند که حجامت کرده باشند.

بنابراین اگر خدای نکرده بمبی شیمیایی و میکروبی در شهری یک میلیونی منفجر کنند چه کاری می توانیم کنیم؟ ما می گوییم در این لحظه هر کسی می تواند دیگری را بلافاصله حجامت کند که به گفته رسول خدا(ص) "سم از محل حجامت خارج می شود" و ما این را در تحقیقات و پژوهش های خود ثابت کرده ایم.

نمونه های دیگری از بیماری ها وجود دارد که با حجامت درمان شده اند؛ مثلاً برای درمان یک کودک 2 ساله که دارای بیماری هیدروسفالیک (سر بچه بزرگ می شود و در طب کلاسیک با گذاشتن "شنت" آب مغز را به طور مستمر دفع می کنند) بود، سه مرحله حجامت در طول سه ماه، با حجم خون گیری 3 سی سی در هر مرحله انجام شد و کودک درمان گردید.

در مورد دیگری حجامت باعث تقویت هورمون رشد برای افزایش قد در 50 نفر شد.

بسیاری از پزشکان تعجب می کنند و می گویند: " مگر می شود چنین بیمارانی را درمان کرد؟" جواب این است که بله، این کار شدنی است.

بنابراین حجامت روشی به ظاهر ساده و در واقع فوق العاده پیچیده است که مزاج فرد، موضع حجامت، تعداد خراش، میزان خراش، میزان بادکش، زمان حجامت و تمهیدات آن نقش مهمی در درمان و پیشگیری از بیماری دارند.

بر اساس طب سنتی  انسان های دارای مزاج دموی، صفراوی و معتدل بیشتر به حجامت تر (خون گیری)، انسان های بلغمی به حجامت گرم و خشک (بادکش) و انسان های سوداوی مزاج با تمهیدات دارویی به حجامت تر نیاز دارند.

کلمات قصار وین دایر

دنیامانند پژواک اعمال و خواستهای ماست. اگر به جهان بگویی: ”سهم مرا بده... “ دنیا مانند پژواکی که از کوه برمی گردد، به تو خواهد گفت: ”سهم مرا بده... “ و تو در کشمکش با دنیا دچار جنگ اعصاب می‌شوی. اما اگر به دنیا بگویی: ”چه خدمتی برایتان انجام دهم؟... “ دنیا هم بتو خواهد گفت: ”چه خدمتی برایتان انجام دهم؟... “

هرکس به دیگری زیانی برساند و یا ضربه‌ای به کسی بزند، بیشترین زیان را خوداز آن خواهد دید، چرا که هرکس در دادگاه عدل الهی در برابر اعمال ناروای خودش مسؤول است.

به هر کاری که دست زدید، نیاز به خداوند و خدمت به مردم را در نظر داشته باشید، زیرا این شیوهٔ زندگی معجزه آفرینان است.

تنها راه تغییر عادتها، تکرار رفتارهای تازه است.

درستکارترین مردم جهان، بیشترین احترام را بسوی خود جلب شده می‌بینند، حتی اگر آماج بیشترین بدرفتاریها و بی حرمتیها قرار گیرند.

برای آغاز هر تحول در خود، ابتدا منبع تولید ترس و نفرت را در وجود خود شناسایی و ریشه کن کنید.

از مهم‌ترین کارهایی که به عنوان یک آدم بزرگ می‌توانید انجام دهید اینست که گهگاه به شادمانی دوران کودکی برگردید.

درون تو مشتی گوشت قرمز است که دیدنش تو را با خودت مواجه نمی‌کند. تو لابلای آن گوشتهای قرمز درونت نیستی. آنجا را نگرد. خودت را در آرزوهایت خواهی یافت.

اگر مختارید که بین حق به جانب بودن و مهربانی یکی را انتخاب کنید، مهربانی را انتخاب کنید.

دروغ انفجاریست در اعتماد به نفس تو.